Hubyar

shadow

Elimizde bulunan belgelere göre türbenin bulunduğu merkez ilk kez 1540`lı yıllarda hubyar `ın kendisi tarafından kuruldu. 1554 tarihli belgede burasının hubyar derviş tarafından baltası ile açılarak tasarruf edildiği ve zaviye kurduğu bildirilmektedir. 1562 ve 1566 tarihli hubyar dervişin kendisine verilen padişah fermanlarıyla bu bölgenin sınırları da belirtilerek kendisine vakfedldiği ve kurduğu zaviyesinin şeyhliği tasdik edilmektedir. 1572 yılına kadra tokat tozanlı kazası değeryer karyesine balı olan bu yerleşim birimleri bu tarihten sonra köy`e dönüşmüştür.

Bugün merkez durumda bulunan hubyar köyünün tarihi 1540 lara dayansa da aşğıda bulunan mezralarımızın tarihi çok daha eskidir. yine tapu tahrir defterlerinde verilen bilgilerden yola çıkarak mezramız kızılarmut ve komşu köyümüz dündar ın değeryere bağlı yerleşim birimleri olarak en az 1455 ten bu yana var olduğunu söyleyebiliriz. bölgeyle ilgili ele geçen en eski belge 1455 tarihidir.

(1) Mezralarımızdan en büyüğü bekülü mezrasının ise ali dedeoğlu bekü dede`nin ismine kurulmuş bir yerleşim birimi olarak kabul ediyoruz. elimizdeki 1667 tarihli bir belgede ali dede ve oğlu bekü dede`den bahsedilmekte buradan yola çıkarak bekü dede nin 1670 lerden sonra bugün adıyla anılan yere yerleştiğini ve burada zamanla mezra oluştuğunu söyleyebiliriz.

HUBYAR DERVİŞ


Köyümüzün ve cağımızn (hubyar ocağı) kurucusu olan hubyar dervişin ismine ilk kez 1517 (rumi 933) tarihinde amasya isyanı`nı anlatırken hasru paşa diyarbakıra avdet ettikten sonra ihtilalcilerine toplanıp zünnun şah oğlu halil bey riyasetinde ihtilale devam ettiler. zünnun`un halifesiolan meşhur hubyar baba halil beyin müşteşaı idi. bunlar turhal üzerinden gelip varay taraflarını temkin ederek amasya`yı tehdit etmeğe başladılar denmektedir.

Yine aynı belgelerde zünnun`un bütün işlerinde propagandası ile muvaffak hubyar baba halil beyin kuvvetli müşaviri ve akıl hocası idi. (2) Baba zünnun`un yanında iken kazova erkilet`t (bugün erkilette hubyarın bağlı diye anılan yer mevcuttur.) oturan hubyar baba isyanların bastırılmasında sonra geri çekilerek taraftarlarının toplanılmasına yeni yurt edinimlerine ve aralarındaki bağların güçlendirilmesine kendisini verir. daha sonra bugünkü yattığı yerde kurduğu zaviye ile derviş yetiştirmeye başlar.

Kendisnden fermanlarda kutbül arifin diye behsedilir. bilgin kişiler için kullanılan bu tanımdan ve zünnun`un danışmanı olamsından hubyarın iyi yetişmiş eğitimli bir kişi olduğunu görüyoruz. yörede alevi sünni gayri müslim tüm insanlar tarafından sevilmeside bunun ayrı bir göstergesidir. bugün bile ziyaretinde çok sayıda sünniler de gelir ve şifalar dilerler.

1582 tarihli oğlu mustafaya verilen padişah fermanın da şeyh hubyarın vefatı üzerine şeyhliğin oğlu derviş mustafaya devredildiği belirtilmektedir. bu bilgiye dayanark ölüm tarihini 1581 / 1582 olarak kabul ediyoruz . yukarıda anılan belgelerden çıkan sonuca göre hubyar derviş 1490-1582 yılları arsında yaşamıştır.

 

HAZIRLAYAN : HIDIR TEMEL